Matka Maria. Nie ma życia bez cierpienia
«Luminarze Rosyjskiej Emigracji»
Projekt okładki: Grzegorz Ojcewicz
Tłumacze tekstów z języka rosyjskiego na język polski: Iwona Anna NDiaye i Grzegorz Ojcewicz
Instytut Słowiańszczyzny Wschodniej UWM w Olsztynie, 2015
ISBN 978-83-941133-2-2
Monografia dedykowana Matce Marii (Skobcowej) składa się z trzech części.
Streszczenie
Monografia dedykowana Matce Marii (Skobcowej) składa się z trzech części. Pierwsza nosi tytuł Matka Maria. Nie ma życia bez cierpienia…, druga — Matka Maria. Chcę wejść we wszystkie niepokoje ziemi…, trzecia — Matka Maria. Kocham rozpalony grzechem świat… Jako tom czwarty opracowanie to kontynu-uje serię Luminarze Rosyjskiej Emigracji, zainicjowaną przed kilku laty przez uniwersyteckie środowisko olsztyńskiсh rusycystów. Niniejsza książka mówi nie tylko o życiu i twórczości, lecz także o heroicznym dziele świętej Matki Marii z Paryża, która zanim przeszła do historii Kościoła Prawosławnego jako męczennica z Ravensbrück, zapisała się trwale na kartach dziejów literatury rosyjskiej Srebrnego Wieku jako Jelizawieta Kuźmina-Karawajewa.
W danej monografii Redaktorzy przybliżają różnorodne strony życia i twórczości Matki Marii, rozkładając je na kalejdoskopowe działy, pragnąc
w ten sposób przybliżyć postać niezwykłej kobiety rosyjskiej emigracji i rosyj-skiego środowiska emigracyjnego po pierwszej fali uchodźstwa.
Część pierwszą inicjuje Kronika życia Matki Marii, w której uporządkowano i wyeksponowano najnowsze ustalenia biograficzne. W dziale drugim, Współ-cześni o Matce Marii, zgromadzono charakterystyczne wypowiedzi o rosyjskiej mniszce, zwłaszcza z jej okresu paryskiego. Ten fragment tomu czwartego kończy dział ukazujący Matkę Marię w fotografiach i na ikonach.
Część druga rozpoczyna się prezentacją Chronologicznego wykazu utworów. Służy on nie tylko uporządkowaniu wiedzy o spuściźnie twórczej Matki Marii, lecz jest zarazem swego rodzaju wstępem do działu monografii poświęconego światu twórczości rosyjskiej mniszki. W ramach zilustrowania różnorodnego dorobku literackiego i pozaliterackiego rosyjskiej mniszki z ulicy Lourmel 77 włączono tutaj wybrane fragmenty Jej poezji, prozy i utworów dramatycznych. Nie zabrakło także przykładów z obszaru autobiograficznego, wspomnienio-wego oraz epistolograficznego. Znalazły się tutaj ponadto — drukowane po raz pierwszy w Polsce — całościowe przekłady niektórych utworów literackich oraz pism filozoficznych, teologicznych i społecznych Matki Marii. Część drugą zamyka aneks artystyczny, w którym zamieszczono wybrane prace malarskie, graficzne i hafciarskie Autorki Równiny rosyjskiej.
Część trzecią tomu czwartego otwiera dział ukazujący Matkę Marię i Jej twórczość z perspektywy dwóch ostatnich wieków: XX i XXI. Zamyka natomiast stosunkowo bogaty wybór bibliograficzny, który stwarza realną możliwość samodzielnego już pogłębiania studiów nad utworami i recepcją Matki Marii w Polsce i na całym świecie.
Dr hab. Grzegorz Ojcewicz
Резюме
Монография, посвящённая Матери Марии (Скобцовой), состоит из трёх частей. Первая из них озаглавлена Мать Мария. Нет жизни без страдания…, вторая — Мать Мария. Хочу войти во все тревоги земли…, третья — Люблю раскалённый грехом мир… Как том четвёртый эта обработка продолжает серию Светила русской эмиграции, инициируемую несколько лет тому назад университетской средой ольштынских русистов. Данная же книга говорит не только о жизни и творчестве, но также о подвиге святой Матери Марии (Скобцовой, 1891-1945) из Парижа, которая до перехода в историю православной церкви в характере мученицы из Равенсбрюка, уже записалась прочно на страницах истории русской литературы Серебряного века как Елизавета Кузьмина-Кара-ваева.
В данной монографии Редакторы приближают разные стороны жиз-ни и творчества Матери Марии, раскладывая их на калейдоскопические части, желая приблизить личность этой необыкновенной женщины русской эмиграции и русской эмигрантской среды после первой волны беженства.
Часть первую инициирует Хроника жизни Матери Марии, в которой представляются и экспонируютя новейшие биографические данные. Во втором разделе, Современники о Матери Марии, собраны характерные высказывания о русской монахине, особенно те, которые касаютса па-рижского периода её жизни. Этот фрагмент четвёртого тома заканчивает раздел, отображающий русскую монахиню с улицы Люрмель 77 на фотографиях и иконах.
Часть вторая начинаетя презентацией Хронологического списка произведений. Служит он не только упорядочению знаний о творческом наследии Матери Марии, но являетя одновременно своего рода вве-дением в часть монографии, посвящённую творчеству русской монахини. В рамках ознакомления с разнообразным литературным и внелитератур-ным наследием Матери Марии в книгу были включены фрагменты Её поэзии, прозы и драматургии. Книга снабжена также примерами из автобиографической прозы, содержит воспоминания и эпистолографию. Кроме этого здесь помещено также — впервые в Польше — целостные переводы избранных литературных произведений, а также философских, теологических и общественных трудов Матери Марии. Вторую часть закрывает художественное приложение, в котором помещены избранные живописные, графические труды Авторши Равнины русской и Её вышивки
Третью часть четвёртого тома открывает раздел, в котором предста-вляется Мать Марию и Её творчество с точки зрения двух последних веков: ХХ и ХХI. Закрывает же относительно богатый библиографический список, создающий реальную возможность самостоятельного уже, углу-блённого, изучения произведений и восприятия Матери Марии в Поль-ше и во всём мире.
Dr hab. Grzegorz Ojcewicz
Вторая встреча из серии «Знаковые имена русского зарубежья» в Ольштыне (Польша)
Zusammenfassung
Die Monographie, die Mutter Maria (Skobzowa) gewidmet ist, besteht aus drei Teilen. Der erste heißt Mutter Maria. Es gibt kein Leben ohne Leiden…, der zweite – Mutter Maria. Ich will in alle Unruhen der Erde hinein…, der dritte – Mutter Maria. Ich liebe die vor Sünde brennende Welt… Als vierter Band setzt dieses Werk die Buchreihe Lichtfiguren des Russischen Exils fort, die vor einigen Jahren durch das universitäre Umfeld Allensteiner Russisten initiiert wurde. Das vorliegende Buch erzählt nicht nur von Leben und Werk, sondern auch von dem heroischen Werk der heiligen Mutter Maria aus Paris, die sich — bevor sie als Märtyrerin von Ravensbrück in die Geschichte der orthodoxen Kirche eingegangen ist — in der russischen Literatur des Silbernen Zeitalters als Jelisaweta Kusmina-Karawajewa einen Namen gemacht hatte.
In dieser Monographie stellen die Herausgeber vielfältige Aspekte des Lebens und Schaffens Mutter Marias vor, indem sie sie — einem Kaleidoskop gleich — in kleine Kapitel einteilen, um die Person dieser außergewöhnlichen Frau des russischen Exils und der russischen Exilkreise nach der ersten Auswanderungswelle bekannter zu machen.
Der erste Teil beginnt mit der Lebenschronik Mutter Marias, in welcher die neuesten biographischen Erkenntnisse geordnet und exponiert werden. Im zweiten Kapitel, Zeitgenossen über Mutter Maria, werden charakteristische Aussagen über die russische Nonne gesammelt, insbesondere über ihre Zeit in Paris. Diesen Teil des vierten Bandes beendet das Kapitel, in dem Mutter Maria auf Fotos und Ikonen dargestellt wird.
Der zweite Teil beginnt mit einem chronologischen Werkverzeichnis. Es dient nicht nur dazu, das Wissen über das kreative Erbe Mutter Marias zu ordnen, sondern ist gleichzeitig gewissermaßen eine Einleitung zu jenem Kapitel der Monographie, welches sich der Schaffenswelt der russischen Nonne widmet. Um das vielfältige literarische und außerliterarische Schaffen der russischen Nonne von der Lourmel-Straße 77 darzustellen, wurden ausgewählte Teile ihrer Poesie, Prosa und Dramen zusammengestellt. Darüber hinaus gibt es autobiographische Beispiele, Erinnerungen und Auszüge aus Briefen. Zum ersten Mal werden hier auch vollständige Übersetzungen mancher literarischen Werke sowie philosophischer, theologischer und gesellschaftlicher Schriften Mutter Marias in Polen veröffentlicht. Der zweite Teil endet mit einem künstlerischen Anhang, der ausgewählte Malereien, Graphiken und Stickereien der Autorin der Russischen Ebene beinhaltet.
Der dritte Teil des vierten Bandes beginnt mit dem Kapitel, das Mutter Maria und ihr Schaffen aus der Perspektive der letzten zwei Jahrhunderte, des 20. und 21. darstellt. Beendet wird er hingegen mit einer vergleichsweise reichhaltigen bibliographischen Auswahl, die es ermöglicht, das selbstständige Studium und die Rezeption der Werke Mutter Marias in Polen und der ganzen Welt zu vertiefen.
Dr Aleksander W. Bauknecht
Résumé
La monographie est dédiée à la Mère Marie (Skobtsov). Elle comprend trois parties, la première est intitulée Mère Marie. Il n’ya pas de vie sans souffrance …,
la deuxième — Mère Marie. Je veux m’engager dans toutes les angoisses de la terre…, la troisième — Mère Marie. J’adore le monde enflammé par le péché… Ce quatrième volume continue la série des Luminaires de l’Émigration Russe, lancée il ya plusieurs années par les universitaires russistes d’ Olsztyn. Ce présent volume ne décrit pas seulement la vie et l’ œuvre, mais aussi les actions héroïques de la sainte Mère Marie Skobtsov ou sainte Marie de Paris, qui, avant de rentrer dans l’histoire comme martyr de l’Église orthodoxe á Ravensbrück, s’était inscrite de manière indélébile dans les annales du «siècle d’argent» de la littérature russe comme Élisabeth Kouzmina-Karavaïeva.
Cet ouvrage a pour but de faire connaître les différents aspects de la vie et de l’œuvre de la sainte Mère Marie. Il est organisé sous forme de sections kaléidoscopiques, pour mieux rendre compte du caractère de cette figure exceptionnelle de l’émigration russe féminine. Les rédateurs y charactérisent aussi les milieux de l’émigration russe après la première vague d’exil.
La première partie du livre marque le début de La chronique de la vie de la Mère Marie, où les plus récentes découvertes biographiques sont exposées de manière ordonnée. La deuxième section, Les contemporains à propos de la Mère Marie, rassemble les déclarations caractéristiques sur la religieuse russe, en particulier celles concernant la période parisienne. Cet extrait du quatrième volume termine le chapitre qui présente la Mère Marie dans les photographies et les icônes.
La deuxième partie commence avec la présentation d’une liste chronologique des oeuvres, qui à la fois sert à mettre de l’ordre dans l’héritage littéraire de la Mère Marie, mais aussi d’introduction à la monographie dédiée à l’oeuvre de la religieuse russe. Des extraits de sa poésie, de sa prose et de ses œuvres dramatiques, ont été inclus dans le livre pour illustrer les réalisations littéraires et non littéraires de la religieuse russe de la rue Lourmel 77. Il y
a aussi des exemples liés á l’autobiographie, aux souvenirs et aux correspondances. Cet ouvrage contient en outre des traductions complètes de ses écrits philosophiques, théologiques et sociaux choisis, publiées pour la première fois en Pologne. L’annexe dans lequel sont rassemblés des peintures, des graphiques et des broderies choisis de l’auteur de La Plaine russe, termine la deuxième partie.
Le chapitre décrivant la Mère Marie et son oeuvre sous la perspective des deux derniers siècles XX et XXI ouvre la troisième partie du quatrième volume. Pour terminer, un choix relativement large des références bibliographiques donne une réelle possibilité d’approfondir de manière indépendante la recherche sur l’œuvre et la réception de la Mère Marie en Pologne et dans le monde.
Dr hab. Bara NDiaye
Summary
The monograph dedicated to Mother Maria (Skobtsova) consists of three parts. The first part is entitled Matka Maria. Nie ma życia bez cierpienia… (Mother Maria. There is no life without suffering…), the second one is Chcę wejść we wszystkie niepokoje ziemi…(I want to enter all the troubles of the earth…) and the third part is entitled Matka Maria. Kocham rozpalony grzechem świat (Mother Maria. I love the world flaming with sin…). Being the fourth volume, this text is a continuation of the series Luminarze Rosyjskiej Emigracji (Luminaries of Russian emigration), initiated a few years ago by the academic circle of the Russian culture scholars in Olsztyn. The following book focuses not only on the life and works of Saint Mother Maria of Paris, but also on her heroic legacy. Before she became a part of the history of the Eastern Orthodox Church as a martyr of Ravensbrück, she immortalised her name on the pages of the Silver Age of Russian literature as Elizaveta Kuzmina-Karavayeva.
In this monograph the Editors focus on various aspects of life and creations of Mother Maria, dividing them into kaleidoscopic sections. By doing so, they aim to bring closer the figure of the extraordinary Russian émigré as well as the whole Russian emigration circle after the first wave of exile.
The first part is initiated by The Chronicle of Mother Maria’s Life, which organises and explores the most recent biographical adjudications. The following section, entitled Contemporaries about Mother Maria, is a collection of characteristic statements concerning the Russian nun, especially from her Paris period. This fragment of the fourth volume is concluded by a section depicting Mother Maria in pictures and icons.
The second part starts off with the presentation of The chronological catalogue of works. It serves not only as a way of organising the knowledge on the creative output of Mother Maria, but is also an introduction of sorts to one of the sections of the monograph devoted to the works of the Russian nun. In order to illustrate the varied literary and other output of the Russian nun of 77 Lourmel Street selected fragments of her poems, prose and drama are included here. Also present are some autobiographical, reminiscent and epistolary elements. The section contains full translations of selected literary works and philosophical, theological and social writings of Mother Maria, published in Poland for the first time. Part two is concluded by an artistic appendix, which includes selected paintings, graphic art and embroideries created by the author of The Russian Plain.
The third part of volume four opens with a section presenting Mother Maria and her creative output from the perspective of the last two centuries, the 20th and the 21st century. It is concluded in turn by a relatively wide selection of bibliography, which creates a real opportunity for the readers to develop the research on the works and reception of Mother Maria in Poland and all over the world on their own.
Mgr Sława Barczewska
